Αθανασία Τσέλλου
Ένα απίστευτο έθιμο με εντυπωσιακά όμως αποτελέσματα γίνεται πράξη στη Φινλανδία. Το πρώτο κρεβάτι των νεογέννητων είναι ένα… χαρτόκουτο. Όσο παράξενο και αν φαντάζει το έθιμο της χώρας, οι βάσεις του βασίζονται στη βρεφική θνησιμότητα συνεχίζεται 75 χρόνια τώρα με σκοπό από την μείωσή της έως και την εξάλιψή της.
Αναλυτικότερα, οι μέλλουσες μαμάδες στη Φινλανδία παίρνουν από το κράτος ένα κουτί, που ουσιαστικά αποτελεί την πρώτη «προίκα» του μωρού και αποτελείται από ένα σετ από ρούχα, σεντόνια και παιχνίδια φορμάκια, έναν υπνόσακο, τα απαραίτητα για έξω, βρεφικά προϊόντα μπάνιου, πάνες καθώς και το κουτί – μαζί με μικρό στρώμα – χρησιμοποιείται σαν το πρώτο τους κρεβάτι.
Σύμφωνα με δημοσίευμα στο bbc.co.uk, το κουτί αυτό – γνωστό ως πακέτο μητρότητας – είναι πλέον παράδοση και έχει τις ρίζες στο 1938. Παρέχεται δωρεάν από την κυβέρνηση σε όλες ανεξαιρέτως τις μητέρες, ενώ έχει σχεδιαστεί για να δώσει σε όλα τα παιδιά ένα σωστό ξεκίνημα στη ζωή και τις ίδιες ευκαιρίες για όλους. Μάλιστα πολλοί λένε πως έχει βοηθήσει την χώρα να επιτύχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας στον κόσμο.
Βέβαια, οι μητέρες μπορούν να επιλέξουν αν θα πάρουν το κουτί ή ένα συμβολικό ποσό, ύψους 140 ευρώ. Όμως το 95% των γυναικών επιλέγουν το κουτί, αφού αξίζει πολλά περισσότερα. Αρχικά, το σχέδιο εφαρμόστηκε για οικογένειες χαμηλών εισοδημάτων, κάτι που όμως άλλαξε το 1949. Το 1930 η Φινλανδία ήταν μία φτωχή χώρα και η βρεφική θνησιμότητα ήταν υψηλή – πέθαιναν 65 μωρά στα 1000. Τα στατιστικά όμως βελτιώθηκαν ραγδαία στις επόμενες δεκαετίες.
Τι περιέχει το πακέτο μητρότητας;
- Στρώμα, κάλυμμα στρώματος, κατωσέντονο, παπλωματοθήκη, κουβέρτα, υπνόσακος/πάπλωμα
- Το ίδιο το κουτί που λειτουργεί και ως κρεβατάκι μωρού
- Στολή για τα χιόνια, καπέλο, γάντια με μόνωση και μποτάκια
- Λεπτό μπουφάν με κουκούλα και πλεκτό φορμάκι
- Κάλτσες και γάντια, πλεκτό καπέλο και μπαλακλάβα
- Φορμάκια, μωρουδιακά ρούχα και κολάν σε unisex χρώματα και σχέδια
- Πετσέτα μπάνιου με κουκούλα, ψαλιδάκι νυχιών, βούρτσα μαλλιών, οδοντόβουρτσα, θερμόμετρο μπάνιου, κρέμα για τις πάνες, πανάκι για πλύσιμο
- Σετ από υφασμάτινες πάνες και τετράγωνα κομμάτια μουσελίνας
- Βιβλίο με εικόνες και παιχνίδι για τα δόντια
- Μαξιλαράκια σουτιέν και προφυλακτικά
Ύστερα από 75 χρόνια, το κουτί πλέον έχει γίνει ένα καθιερωμένο κομμάτι της ιεροτελεστίας προς τη μητρότητα για τους Φινλανδούς, ενώνοντας γενιές γυναικών
Βρεφική θνησιμότητα στη Φινλανδία, 1936 με 2010 για 1000 γέννες
Τα περιεχόμενα του κουτιού έχουν αλλάξει πολύ με τα χρόνια, ανταποκρινόμενα στους διαφορετικούς καιρούς. Τις δεκαετίες ‘30 και ’40, περιείχε υφάσματα, επειδή οι μαμάδες συνήθιζαν να φτιάχνουν οι ίδιες τα ρούχα των μωρών τους.
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου όμως, οι φανέλες και το βαμβάκι χρειάζονταν από το Υπουργείο Άμυνας, έτσι κάποια από τα υλικά αντικαταστάθηκαν από χάρτινα σεντόνια και υφάσματα για φάσκιωμα. Τη δεκαετία του ’50 υπήρχε μία αύξηση στον αριθμό των έτοιμων ενδυμάτων, ενώ το ’60 και το ’70 άρχισαν να φτιάχνονται από νέα ελαστικά υφάσματα. Το 1968 έκανε την εμφάνισή του ο υπνόσακος και τον επόμενο χρόνο εμφανίστηκαν για πρώτη φορά πάνες μιας χρήσης. Όχι για πολύ… Στα τέλη του αιώνα επέστρεψαν οι υφασμάτινες πάνες και εγκαταλείφθηκαν οι μιας χρήσης, για λόγους περιβαλλοντικής συνείδησης.
Το κουτί μητρότητας είχε σχεδιαστεί εξ αρχής για να ενθαρρύνει τους γονείς να φροντίζουν σωστά τα παιδιά τους. Πιστεύει επίσης πως το βιβλίο με τις εικόνες που περιλαμβάνεται έχει θετικό αποτέλεσμα, ενθαρρύνοντας τα παιδιά να χειρίζονται τα βιβλία και μια μέρα, να διαβάσουν.
Το χρονικό του «δώρου» και τα μηνύματα μέσα από αυτό!
- 1938: Εφαρμόστηκε το Φινλανδικό Σχέδιο Επιχορηγήσεων Μητρότητας – τα δύο τρίτα των εγκύων εκείνη τη χρονιά μπορούσαν να λάβουν μετρητά, το κουτί μητρότητας ή ένα συνδυασμό και των δύο. Το κουτί άρχισε να χρησιμοποιείται ως βρεφικό κρεβατάκι στα φτωχά σπίτια γιατί δεν υπήρχε πάντα καθαρό μέρος για να κοιμηθεί το μωρό
- Δεκαετία 1940: Παρά τις ελλείψεις λόγω πολέμου, το πρόγραμμα συνεχίστηκε μιας και πολλοί Φιλανδοί έχασαν τα σπίτια τους λόγω βομβαρδισμών και εκκενώσεων
- 1942-6: Τα υφάσματα για το φάσκιωμα και τα σεντόνια της μητέρας αντικαταστάθηκαν από χαρτία
- 1949: Σταμάτησε να γίνεται έλεγχος εισοδήματος, το πακέτο πλέον προσφέρεται σε όλες τις Φιλανδέζες μητέρες – αρκεί να έχουν κάνει προγεννητικό έλεγχο
- 1957: Τα υφάσματα και τα υλικά ραπτικής αντικαταστάθηκαν πλήρως από έτοιμα ενδύματα
- 1969: Προστέθηκαν στο πακέτο πάνες μιας χρήσης
- Δεκαετία 1970: Με όλο και περισσότερες εργαζόμενες μητέρες, τα παλιά υφάσματα αντικαταστάθηκαν από ελαστικό βαμβάκι για ευκολότερο πλύσιμο και πολύχρωμα σχέδια
- 2006: Επέστρεψαν οι υφασμάτινες πάνες, σταμάτησε να συμπεριλαμβάνεται μπιμπερό για να ενισχυθεί ο θηλασμός
