Η καφέ αρκούδα (Ursus arctos), γνωστή και ως «ελληνίδα» αρκούδα, αποτελεί το μεγαλύτερο χερσαίο θηλαστικό της Ελλάδας και σύμβολο του φυσικού μας πλούτου. Αν και σπάνια προκαλεί προβλήματα στους ανθρώπους, οι συναντήσεις με αυτήν δεν είναι αδύνατες, κυρίως σε περιοχές όπως η Πίνδος και η Ροδόπη. Η σωστή αντίδραση είναι καθοριστική για την ασφάλειά μας.
Σε αυτό το άρθρο θα δούμε πρακτικές συμβουλές για το πώς να διαχειριστούμε μια ενδεχόμενη συνάντηση με καφέ αρκούδα, μειώνοντας τον κίνδυνο τόσο για εμάς όσο και για το ζώο.
Που συναντάμε την καφέ αρκούδα στην Ελλάδα
Η καφέ αρκούδα έχει ανακάμψει σημαντικά στην Ελλάδα χάρη σε προγράμματα προστασίας και διατήρησης. Σήμερα απαντάται κυρίως:
- Στην οροσειρά της Πίνδου
- Στη Ροδόπη
- Στα βουνά της Δυτικής Μακεδονίας
- Σε δασικές εκτάσεις της Ηπείρου και της Κεντρικής Ελλάδας
Η αυξανόμενη παρουσία της σε περιοχές κοντά σε ανθρώπινες εγκαταστάσεις καθιστά πιο πιθανές τις απρόσμενες συναντήσεις.
Πως να προλάβουμε μια απρόσμενη συνάντηση
Η καλύτερη τακτική είναι να αποτρέψουμε τη συνάντηση από την αρχή. Ακολουθούν μερικά απλά αλλά σημαντικά μέτρα:
- Κάνουμε θόρυβο όταν περπατάμε στο δάσος (μιλάμε δυνατά, τραγουδάμε ή χτυπάμε ραβδί στο έδαφος).
- Αποφεύγουμε τις ώρες αυξημένης δραστηριότητας της αρκούδας, δηλαδή νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα.
- Δεν αφήνουμε υπολείμματα τροφής ή σκουπίδια στη φύση. Ο δυνατός οσφρητικός της αισθητήρας μπορεί να προσελκύσει αρκούδες από μεγάλη απόσταση.
- Κρατάμε σκυλιά δεμένα καθώς η παρουσία σκύλων μπορεί να προκαλέσει αμυντική συμπεριφορά από την αρκούδα.
Τι να κάνουμε αν δούμε αρκούδα από απόσταση
Αν εντοπίσουμε μια αρκούδα σε μεγάλη απόσταση, το καλύτερο είναι να παραμείνουμε ήρεμοι και να απομακρυνθούμε αργά.
- Μην τρέξετε. Το ένστικτο της καταδίωξης μπορεί να ενεργοποιηθεί.
- Απομακρυνθείτε διακριτικά προς την αντίθετη κατεύθυνση χωρίς να της γυρίσετε την πλάτη.
- Παρατηρείτε τη συμπεριφορά της. Αν δεν σας έχει αντιληφθεί, αποχωρήστε ήσυχα.
Τι να κάνουμε αν βρεθούμε σε κοντινή απόσταση με αρκούδα
Η άμεση επαφή με καφέ αρκούδα είναι σπάνια αλλά απαιτεί ψυχραιμία. Σε τέτοια περίπτωση:
- Μείνετε ήρεμοι και σταθεροί. Μην κάνετε απότομες κινήσεις.
- Μιλήστε αργά και ήρεμα για να της δείξετε ότι δεν είστε απειλή.
- Σηκώστε τα χέρια σας αργά για να δείξετε ότι είστε άνθρωπος και όχι θήραμα.
- Μην τρέξετε και μην σκαρφαλώσετε. Η αρκούδα τρέχει και σκαρφαλώνει πολύ καλύτερα από άνθρωπο.
- Αν έρθει πολύ κοντά, καθίστε στο έδαφος σε εμβρυακή στάση, προστατεύοντας το κεφάλι και τον αυχένα σας με τα χέρια.
Αν η αρκούδα επιτεθεί
Η επιθετική συμπεριφορά είναι εξαιρετικά σπάνια και συνήθως αφορά μητέρες που προστατεύουν τα μικρά τους. Αν ωστόσο δεχθείτε επίθεση:
- Μην προσπαθήσετε να την πολεμήσετε. Η άμυνα είναι μάταιη.
- Πέστε στο έδαφος με πρόσωπο προς τα κάτω, καλύπτοντας κεφάλι και αυχένα. Μείνετε ακίνητοι και περιμένετε να αποχωρήσει.
Χρήσιμα εργαλεία για την πρόληψη
Αν επισκέπτεστε συχνά περιοχές όπου ζουν αρκούδες, σκεφτείτε να έχετε μαζί σας:
- Σπρέι αποτροπής αρκούδας (bear spray), ειδικά σχεδιασμένο για τέτοιες καταστάσεις.
- Σφυρίχτρα για να ειδοποιείτε την παρουσία σας στο δάσος.
- Καλή πληροφόρηση για τις περιοχές που επισκέπτεστε από τοπικούς φορείς ή τον Φορέα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών.
Τι να αποφεύγουμε οπωσδήποτε
Για να μειώσουμε την πιθανότητα επικίνδυνων καταστάσεων, δεν πρέπει:
- Να πλησιάσουμε μικρά αρκουδάκια, ακόμη και αν φαίνονται μόνα τους. Η μητέρα τους είναι σχεδόν πάντα κοντά.
- Να ταΐζουμε αρκούδες. Έτσι αλλοιώνεται η φυσική τους συμπεριφορά.
- Να αφήνουμε σκουπίδια σε κάδους που δεν είναι αρκουδοπροστατευμένοι.
