Προληπτική κολονοσκόπηση: Γιατί και πότε πρέπει να κάνετε

Γράφει ο Γαστρεντερολόγος Δρ. Χρήστος Ζαβός

Ο προληπτικός / προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου παχέος εντέρου στοχεύει στην πρώιμη ανεύρεση καρκίνου παχέος εντέρου, πριν εμφανισθούν συμπτώματα.
Η μέθοδος που χρησιμοποιείται συνήθως είναι η προληπτική κολονοσκόπηση εφόσον ελέγχεται όλο το παχύ έντερο ή η ορθοσιγμοειδοσκόπηση εφόσον ελέγχεται μόνο το αριστερό παχύ έντερο (ορθό και σιγμοειδές). Η κολονοσκόπηση από τον ειδικό γαστρεντερολόγο στοχεύει στην έγκαιρη ανεύρεση και αφαίρεση αλλοιώσεων (πχ πολύποδες), οι οποίες θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε…
καρκίνο παχέος εντέρου έπειτα από χρόνια.
Σε ποια ηλικία ξεκινάει η πρόληψη με κολονοσκόπηση
Σύμφωνα με τις θέσεις της Ελληνικής Γαστρεντερολογικής Εταιρείας (που δεν έχουν επικαιροποιηθεί πρόσφατα), σε άτομα χωρίς οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου (δηλαδή σε όσους έχουν μέτριο κίνδυνο διάγνωσης καρκίνου παχέος εντέρου), η έναρξη ελέγχου θα πρέπει να γίνεται στην ηλικία των 50 ετών και για τα δύο φύλα. Η συνέχιση του ελέγχου συνιστάται έως την ηλικία των 75 ετών.
Η συνέχιση του ελέγχου στις ηλικίες 76-85 ετών εξατομικεύεται. Ο έλεγχος σταματά
μετά την ηλικία των 86 ετών. Αν η αρχική εξέταση είναι αρνητική συστήνεται η
επανάληψή της ανά 10 έτη, καθώς έχει φανεί πως σε αυτό το διάστημα υπάρχει
πολύ μικρός κίνδυνος ανάπτυξης σημαντικών αδενωμάτων (δηλαδή πολυπόδων με
δυνατότητα εξέλιξης σε καρκίνο).
Νεότερα δεδομένα!
Σύμφωνα με πρόσφατες οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρείας Καρκίνου (Μάιος 2018),
προτείνεται η έναρξη προληπτικής κολονοσκόπησης από τα 45 αντί από τα 50 έτη,
έως την ηλικία των 75 ετών. Ο έλεγχος των ηλικιών μεταξύ 76-85 θα πρέπει να
εξατομικεύεται κατά περίπτωση ανάλογα με την προτίμηση του καθενός, το
προσδόκιμο επιβίωσης και τη γενικότερη κατάσταση υγείας του ατόμου, ενώ
προληπτικός έλεγχος μετά τα 85 δεν συνιστάται.
Τι προβλέπει η Εθνική στρατηγική στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τον νέο κανονισμό του ΕΟΠΥΥ (Αρ. Φύλλου ΦΕΚ 4898 / 1-11-2018), με
σκοπό την έγκαιρη διάγνωση και τη λήψη μέτρων για την πρόληψη της εκδήλωσης ή
την αποτροπή της εμφάνισης νοσηρών καταστάσεων, παρέχονται στα πλαίσια της
προληπτικής ιατρικής, τα εξής:
Για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου, μικροσκοπική εξέταση
ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα κάθε δύο (2) χρόνια σε άνδρες και γυναίκες
ηλικίας πενήντα (50) έως εβδομήντα (70) ετών, και κολονοσκόπηση κάθε πέντε (5)
έτη σε άνδρες και γυναίκες ηλικίας πενήντα (50) ετών και άνω ή κάθε έτος σε άνδρες
και γυναίκες ηλικίας σαράντα (40) ετών και άνω, εφόσον ανήκουν σε ομάδα υψηλού
κινδύνου. Στην τελευταία περίπτωση απαιτείται παραπομπή ειδικού ιατρού.
Παράγοντες κινδύνου για καρκίνο παχέος εντέρου
Πλέον είναι γνωστοί 19 περιβαλλοντικοί και λάιφ-στάιλ παράγοντες κινδύνου, καθώς
επίσης και 64 γονιδιακές μεταλλάξεις που αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου
παχέος εντέρου.
Παραδείγματος χάριν, είναι γνωστό ότι η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, το κάπνισμα,
και η κατανάλωση επεξεργασμένου ή κόκκινου κρέατος (μπέικον, λουκάνικα κλπ.)
αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου παχέος εντέρου. Αντίθετα, η κατανάλωση
φρούτων, λαχανικών, και για κάποιους η ασπιρίνη μειώνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης
καρκίνου παχέος εντέρου.
Οι ερευνητές στην Αμερική εργάζονται να αναπτύξουν έναν αλγόριθμο στα πλαίσια
της "precision prevention" (πρόληψης με ακρίβεια) του καρκίνου παχέος εντέρου, ο
οποίος θα λαμβάνει υπόψη όλους αυτούς τους παράγοντες κινδύνου, και θα
καθορίζει πότε θα πρέπει να ξεκινάει η προληπτική κολονοσκόπηση για τον κάθε
άνθρωπο ξεχωριστά.
Έως τότε, θυμηθείτε: Η πρώτη προληπτική κολονοσκόπηση ξεκινάει στα 45 αν δεν
υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, ή από τα 50 σύμφωνα με το νέο κανονισμό του
ΕΟΠΥΥ.