Το φως της δημοσιότητας βλέπει μία από τις πιο σοκαριστικές υποθέσεις παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον πόλεμο της Ουκρανίας. Η 27χρονη δημοσιογράφος Βικτόρια Ρόσκινα, μια από τις πιο θαρραλέες φωνές της ουκρανικής ανεξάρτητης δημοσιογραφίας, έζησε έναν βασανιστικό εφιάλτη μέχρι τον θάνατό της στα χέρια Ρώσων κρατικών πρακτόρων. Οι αποκαλύψεις που φέρνει στο φως ο Guardian είναι συγκλονιστικές και αναδεικνύουν τη φρίκη πίσω από τα κάγκελα των ρωσικών φυλακών.
Από την αναζήτηση της αλήθειας, στο μαρτύριο
Η Ρόσκινα δεν ήταν απλώς μια ακόμη ρεπόρτερ. Είχε αφιερώσει τη ζωή της στην αποκάλυψη παραβιάσεων, εγκλημάτων και σκοτεινών δραστηριοτήτων στις ρωσικά κατεχόμενες περιοχές. Είχε καταγράψει μαρτυρίες εργαζομένων στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, είχε ερευνήσει φόνους νεαρών Ουκρανών που αντιστάθηκαν και, όπως φαίνεται, στο τελευταίο της ρεπορτάζ προσπαθούσε να εντοπίσει μυστικά κέντρα βασανιστηρίων. Ήξερε τους κινδύνους, αλλά δεν έκανε πίσω.
Το τελευταίο ταξίδι
Η Βικτόρια πέρασε τα σύνορα για τελευταία φορά τον Ιούλιο του 2023. Μπήκε στη Ρωσία από τη Λετονία με το πραγματικό της όνομα, σε μια ενέργεια που δείχνει είτε αυτοπεποίθηση, είτε απελπισία. Λίγες μέρες αργότερα, χάθηκε κάθε επαφή. Ο πατέρας της άρχισε να την αναζητά, και όλα τα ίχνη την οδηγούσαν σε μια ρωσική φυλακή στην Ταγκανρόγκ.
Στα χέρια των Ρώσων
Κατά τη διάρκεια της κράτησής της, η Ρόσκινα κρατήθηκε χωρίς κατηγορίες, χωρίς πρόσβαση σε δικηγόρο και απομονωμένη. Το μοναδικό τετράλεπτο τηλεφώνημα στους γονείς της ήταν μια απελπισμένη προσπάθεια να πει το τελευταίο «αντίο».
Οι μαρτυρίες που έρχονται από συγκρατούμενές της περιγράφουν μια κόλαση:
- Ηλεκτροσόκ και μαχαιριές κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων.
- Απότομη απώλεια βάρους, μέχρι να μη μπορεί να σηκωθεί μόνη της.
- Κατάσταση ψυχολογικής κατάρρευσης, με τρομαγμένο βλέμμα και ακατανόητη συμπεριφορά.
- Απομόνωση σε κέντρο κράτησης, όπου χορηγήθηκαν «άγνωστα φάρμακα» που επιδείνωσαν την κατάστασή της.
Η μεταφορά της σε νοσοκομείο, υπό οπλισμένη φρουρά, επιβεβαιώνει ότι οι ρωσικές αρχές τη θεωρούσαν σημαντική.
Ένα σώμα χωρίς φωνή
Η σορός της Βικτόρια παραδόθηκε στους Ουκρανούς τον Φεβρουάριο του 2024, χωρίς εγκέφαλο, μάτια ή λάρυγγα. Η απώλεια αυτών των οργάνων δεν ήταν απλώς φρικιαστική – ήταν μια εσκεμμένη απόπειρα απόκρυψης της αλήθειας για το πώς πέθανε.
- Το σώμα έφερε εγκαύματα από ηλεκτροσόκ, σπασμένο πλευρό, τραύματα από μαχαίρι και εκδορές.
- Το υοειδές οστό στο λαιμό ήταν σπασμένο, σημάδι στραγγαλισμού.
- Τα μαλλιά της είχαν ξυριστεί – ίσως ως μορφή ταπείνωσης ή μεταμφίεσης.
Η σορός της χαρακτηρίστηκε «άγνωστος άνδρας» με την ένδειξη «NM SPAS 757», ένδειξη ότι ακόμη και στη μεταφορά της δεν της αποδόθηκε η αξιοπρέπεια της αναγνώρισης.
Ο αντίκτυπος
Η υπόθεση της Ρόσκινα έχει ήδη προκαλέσει την έναρξη έρευνας για εγκλήματα πολέμου, με νομικούς, πρώην δεσμοφύλακες και οικογένειες κρατουμένων να μιλούν για παρόμοιες περιπτώσεις εξαφάνισης και βασανιστηρίων.
Η δημοσιογράφος, παρά τις παραινέσεις να σταματήσει, δεν εγκατέλειψε ποτέ το ρεπορτάζ. Ούτε όταν είχε απαχθεί παλαιότερα από τη FSB και εξαναγκάστηκε να εμφανιστεί σε βίντεο προπαγάνδας. Ήταν ξεκάθαρο πως η δουλειά της δεν ήταν επάγγελμα – ήταν αποστολή.
«Δεν είχε ζωή, μόνο την αποστολή της»
Οι συνάδελφοί της τη θυμούνται ως μοναχική, σιωπηλή, αλλά με επιμονή που άγγιζε την αυτοθυσία. Δεν είχε κοινωνική ζωή, δεν έφτιαξε οικογένεια, δεν είχε σχέσεις. Είχε όμως σκοπό. Χρησιμοποιούσε κρυπτογραφημένα μέσα, εξαφανιζόμενα μηνύματα και ελεγχόμενα αρχεία, σε μια διαρκή προσπάθεια να προστατεύσει τις πηγές της. Πίστευε ότι η δημοσιογραφία είναι το τελευταίο ανάχωμα απέναντι στον αυταρχισμό.
Ένα μήνυμα πίστης και αντίστασης
Σε μια απονομή βραβείου το 2022, είχε πει:«Θέλω να το αφιερώσω σε όσους πέθαναν για την αλήθεια. Εμείς συνεχίζουμε να πολεμάμε τα ψέματα. Για εκείνους. Για όλους.»
Η ιστορία της Βικτόρια Ρόσκινα είναι κάτι παραπάνω από μία προσωπική τραγωδία. Είναι ένα σήμα κινδύνου για όλους τους δημοσιογράφους που τολμούν να ρωτούν τα λάθος άτομα, στα λάθος καθεστώτα. Είναι μια υπενθύμιση ότι η ελευθερία του Τύπου δεν είναι δεδομένη – και ότι κάποιοι πληρώνουν το απόλυτο τίμημα για να τη διατηρήσουν ζωντανή.
Με πληροφορίες απο το prortothema.gr
