Σύνδρομο Στοματίτιδας στη Γάτα: Τα 5 συχνότερα νοσήματα της στοματικής κοιλότητας της γάτας

Οι γάτες έχουν προδιάθεση στη χρόνια φλεγνονώδη νόσο του στόματος που περιλαμβάνει την ουλίτιδα (φλεγμονή των ούλων) και την στοματίτιδα (φλεγμονή των στοματικών βλεννογόνων).
Τα αίτια μπορούν να είναι πολλά ή και συνδιασμός αυτων,ωστόσο οι 3 σημαντικότεροι παράγοντες είναι οι εξής:
Τα ζώα συντροφιάς αντιμετωπίζουν διάφορα νοσήματα που προσβάλλουν τη στοματική τους κοιλότητα. Παρακάτω αναφέρονται οι 5 συχνότερες ασθένειες που διαγιγνώσκονται στις γάτες.
1) Ουλοστοματίτιδα της γάτας
Η νόσος είναι γνωστή και ως αυτοάνοση στοματίτιδα, λόγω της διήθησης των βαθύτερων στιβάδων του βλεννογόνου της στοματικής κοιλότητας από λεμφοκύτταρα ή πλασμοκύτταρα (λεμφο- / πλασμο- κυτταρική στοματίτιδα). Οι αλλοιώσεις του στοματικού βλεννογόνου έχουν τη μορφή ερυθρών διαβρώσεων, ή ελκών, μπορεί να είναι υπερπλαστικές, λιγότερο ή περισσότερο ερυθρές, να αιμορραγούν αυτόματα ή κατά την ψηλάφηση και συνήθως είναι πολύ επώδυνες. Η εντόπισή τους μπορεί να είναι σε οποιαδήποτε περιοχή του στοματικού βλεννογόνου, και συχνά εντοπίζονται στις περιοχές του βλεννογόνου που έρχονται σε επαφή με τα δόντια. Χαρακτηριστικές είναι οι αλλοιώσεις στις γλωσσοϋπερώιες καμάρες. Δεν υπάρχει προδιάθεση όσον αφορά το φύλο, την ηλικία ή τη φυλή. Η μέση ηλικία των ζώων που προσβάλλονται είναι τα 7 έτη.
Επί του παρόντος το αίτιο πρόκλησης ουλοστοματίτιδας είναι άγνωστο. Ωστόσο, βακτηριακά, ιικά και ανοσολογικά αίτια ενδέχεται να εμπλέκονται. Χαρακτηριστικά πραδείγματα αυτών αποτελούν τα βακτηρίδια της πλάκας, ο καλυκοϊός, ο κοροναϊός, το βακτήριο Bartonella henselae, η ιογενής λευχαιμία και η ιογενής ανοσοανεπάρκεια της γάτας. Τα πιο κοινά κλινικά συμπτώματα περιλαμβάνουν δυσοσμία του στόματος, σιαλόρροια, δυσφαγία, δυσκολία στη διάνοιξη του στόματος και απώλεια βάρους. Επιπλέον, αυτές οι γάτες είναι λιγότερο δραστήριες, δείχνουν απροθυμία να αυτοπεριποιηθούν και υπάρχει πιθανότητα να γίνουν επιθετικές. Η εξέταση του στόματος αυτών των ασθενών πραγματοποιείται με ιδιαίτερη προσοχή για να μην επιτείνουμε την επώδυνη κατάσταση που βιώνουν. Η διάγνωση της στοματίτιδας της γάτας τίθεται μόνο μετά από βιοψία.
Η θεραπεία περιλαμβάνει έναν συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής και χειρουργικών επεμβάσεων που αποσκοπούν στην καταπολέμηση της νόσου. Το σχέδιο θεραπείας της νόσου περιλαμβάνει: αποτρύγωση, στίλβωση και εξαγωγή των δοντιών που πάσχουν από περιοδοντική νόσο, χορήγηση αντιμικροβιακών φαρμάκων, κυρίως κλινδαμυκίνης και καθημερινή χρήση αντισηπτικών σκευασμάτων με βάση τη χλωρεξιδίνη. Η χορήγηση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων μπορεί να έχει κάποια θετικά αποτελέσματα και τα αντιιϊκά σκευάσματα σε κάποια περιστατικά βοηθούν σημαντικά. Η επανάληψη της θεραπείας και οι επιπλέον εξαγωγές των δοντιών (μερικές φορές ολική εξαγωγή των δοντιών) είναι η μόνη αντιμετώπιση σε περιστατικά που παρουσιάζουν συχνή υποτροπή. Σε γενικές γραμμές, το 60% των ζώων στα οποία πραγματοποιήθηκε χειρουργική επέμβαση θα έχουν πλήρη ίαση, το 20% θα έχουν ελάχιστη φλεγμονή, το 13% θα έχουν μερική βελτίωση, αλλά απαιτούν συνεχή ιατρική θεραπεία, και το 7% δεν θα δείξει καμία βελτίωση.
2) Νεανική υπερπλαστική ουλίτιδα / περιοδοντίτιδα
Αποτελεί μορφή της περιοδοντικής νόσου και την πιο κοινή φλεγμονώδη νόσο που εμφανίζεται στις γάτες. Επηρεάζει το 85% έως το 95% των γατών ηλικίας άνω των 2 ετών, ειδικά στις περιπτώσεις όπου τα δόντια τους δεν καθαρίζονται τακτικά. Εμφανίζεται αμέσως μετά την οριστική ανατολή των οδόντων και η κατάσταση αυτή περιορίζεται στα ούλα, τα οποία μπορεί να γίνον υπερτροφικά ή υπερπλαστικά.
Σημαντική φλεγμονή εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της ανατολής των μόνιμων οδόντων. Ο υπερπλαστικός ιστός αιμορραγεί κατά τη διάρκεια της μάσησης και η πρόσληψη τροφής ενδεχομένως γίνεται με δυσκολία καθώς προκαλεί πόνο στον ασθενή. Η ευαισθησία στη νόσο τείνει να εξαφανιστεί στην ηλικία των 2 ετών έπειτα από συνεπή επαγγελματικό καθαρισμό που μπορεί να περιλαμβάνει την αφαίρεση του υπερπλαστικού ιστού και φροντίδα στο σπίτι, η οποία πρέπει να περιλαμβάνει το βούρτσισμα των δοντιών. Εάν το κατοικίδιο ζώο δεν είναι εξοικειωμένο με το βούρτσισμα, τα στοματικά διαλύματα που περιέχουν χλωρεξιδίνη, μαζί με δίαιτες και λιχουδιές που ελέγχουν τη δημιουργία πλάκας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
Άνευ θεραπείας, η ασθένεια μπορεί να εξελιχθεί σε νεανική περιοδοντίτιδα στην οποία η πλάκα και η πέτρα σχηματίζονται πολύ γρήγορα και οδηγούν σε υφίζηση των ούλων, απώλεια οστικής μάζας και σχηματισμό περιοδοντικής οπής. Τα δόντια που χάνουν πάνω από το 50% της στηρικτικής τους ικανότητας πρέπει να εξάγονται.
3) Καρκίνωμα πλακώδους επιθηλίου
Αποτελεί το συχνότερο κακόηθες νεόπλασμα της στοματικής κοιλότητας στις γάτες. Οι αλλοιώσεις έχουν χρώμα ροζ, είναι συμπαγείς και ακανόνιστες και συνήθως βρίσκονται στην περιοχή των προγομφίων στην άνω και κάτω γνάθο και υπογλώσσια. Είναι τοπικά επιθετικό καρκίνωμα και έχει τη δυνατότητα πρόκλησης μεταστάσεων στους επιχώριους λεμφαδένες και στους πνεύμονες. Η βιοψία αποτελεί τεχνική ζωτικής σημασίας για τη διάγνωση, και χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με την αναρρόφηση των επιχώριων λεμφαδένων που έχουν επηρεαστεί για τη σταδιοποίηση της κακοήθειας. Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χειρουργική αφαίρεση, τη χημειοθεραπεία, και την εφαρμογή ανακουφιστικής ακτινοβολίας. Οι αλλοιώσεις που εντοπίζονται στην άνω γνάθο και υπογλώσσια παρουσιάζουν μικρή ανταπόκριση στη θεραπεία και να έχουν δυσμενή πρόγνωση. Οι αλλοιώσεις της κάτω γνάθου έχουν καλύτερη πρόγνωση εάν διαγνωσθούν έγκαιρα όπου μπορεί να πραγματοποιηθεί η χειρουργική αφαίρεσή τους με ευρεία περιθώρια.
Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε χειρουργική αφαίρεση έχουν κατά μέσο όρο, χρόνο επιβίωσης ενός έτους, ο οποίος μπορεί να παραταθεί με τη βοήθεια επικουρική θεραπείας με ακτινοβολία. Σε αυτή την περίπτωση ο μέσος όρος του χρόνου επιβίωσης ανέρχεται στους 2 έως 4 επιπλέον μήνες. Οι υπογλώσσιοι όγκοι έχουν δυσμενή πρόγνωση έπειτα από κάθε είδους θεραπεία, επειδή οι περισσότεροι διαγιγνώσκονται σε προχωρημένο στάδιο.
4) Κατάγματα των δοντιών
Τα κατάγματα των δοντιών συμβαίνουν συχνά στις γάτες, οι οποίες έχουν ένα λεπτότερο στρώμα σμάλτου στα δόντια τους σε σύγκριση με τους σκύλους. Η βλάβη στο σμάλτο που αποκαλύπτει την οδοντίνη ονομάζεται απλό κάταγμα κορυφής, και απαιτεί θεραπεία, διότι τα βακτήρια μπορούν να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος έμμεσα μέσω των σωληναρίων οδοντίνης. Επειδή το στρώμα της οδοντίνης στενεύει σε σύγκριση με εκείνη των σκύλων, ο πολφός θεωρείται μολυσμένος και συνίσταται η θεραπεία με εκχύλιση ή ενδοδοντική θεραπεία.
Κατά την ενδοδοντική θεραπεία, οι ακτινογραφίες των δοντιών είναι απαραίτητες για τον αποκλεισμό της ύπαρξης ανοιχτών κορυφών, εύρημα που μπορεί να εντοπίσει κανείς σε έναν ασθενή ηλικίας κάτω του ενός έτους. Η ενδοδοντική θεραπεία περιλαμβάνει την αφαίρεση του πολφού του προσβεβλημένου δοντιού, την απολύμανση του θαλάμου του πολφού και την επένδυσή του με ένα σφράγισμα για να εμποδίσει την πρόσβαση μικροβίων στα οδοντικά σωληνάρια. Τα κάταγμα των δοντιών στα οποία δεν πραγματοποιείται θεραπεία μπορεί να οδηγήσουν σε πολφίτιδα και νέκρωση του πολφού.
5) Απορρόφηση των δοντιών της γάτας
Η απορρόφηση των δοντιών έχει αναφερθεί ως αλλοιώσεις του τραχήλου, τερηδόνα των δοντιών της γάτας, οδοντοκλαστικές απορροφητικές αλλοιώσεις των δοντιών της γάτας (FORL) και επηρεάζει το 25% έως 75% του πληθυσμού ηλικίας άνω των γατών 2 ετών. Έχει αποδειχθεί ότι οι μικροτραυματισμοί της οστεΐνης ουσίας της ρίζας οδηγούν, υπό κάποιες προϋποθέσεις, σε απορρόφηση της οστεΐνης και στη συνέχεια της οδοντίνης και της αδαμαντίνης ουσίας. Η απορρόφηση της οδοντίνης είναι αποτέλεσμα της δράσης των οδοντινοκλαστών και ουσιαστικά η αδαμαντίνη καταρρέει μετά τη δημιουργία της οπής στην οστεΐνη και την οδοντίνη και στη συνέχεια αποκαλύπτεται ο πολφός του δοντιού. Με τη βοήθεια των ακτινογραφιών μπορούν να διακριθούν τρεις τύποι απορρόφησης των δοντιών. Στον πρώτο τύπο, ο περιοδοντικός σύνδεσμος και η ρίζα παραμένουν φυσιολογικοί, αλλά υπάρχει καταστροφή του σκληρού οδοντικού ιστού. Στον δεύτερο τύπο, ο περιοδοντικός σύνδεσμος και οι ρίζες γίνονται δυσδιάκριτα καθώς το οστό τα αντικαθιστά. Με τον καιρό, το περίγραμμα της ρίζας γίνεται όλο και περισσότερο ακανόνιστο και το οστό αντικαθιστά πλήρως τη ρίζα. Τα δόντια που προσβλήθηκαν τόσο από τον τύπο 1, όσο και από τον τύπο 2 της απορρόφησης, συγκαταλέγονται στον τρίτο τύπο. Η πραγματική αιτία της απορρόφησης των δοντιών είναι άγνωστη, αν και έχει αποδειχθεί ότι στην παθογένεια της νόσου εμπλέκονται η περιοδοντική νόσος, το μηχανικό τραύμα, η ανοσοκαταστολή από ιούς, και η αυξημένη πρόσληψη βιταμίνη Α και D. Η κλινική εικόνα έχει αρκετές ομοιότητες με εκείνη της στοματίτιδας της γάτας. Όταν αποκαλυφθεί ο πολφός η γάτα διστάζει να προσλάβει και κυρίως να μασήσει την τροφή της και κατά τη μάσηση εκδηλώνει έντονο πόνο. Το ζώο μπορεί να αρνείται τελείως την τροφή του, συχνά, όμως, λίγες ημέρες μετά τα συμπτώματα υποχωρούν. Σε κάποιες περιπτώσεις η τρυγία καλύπτει την αλλοίωση και γι’ αυτό το λόγο το ζώο δεν εκδηλώνει έντονο πόνο.
Μερικές φορές η διάγνωση τίθεται τυχαία κατά την αποτρύγωση των δοντιών της γάτας. Συχνά οι αλλοιώσεις αφορούν παραπάνω από ένα δόντια και πρέπει να ενημερώνεται ο ιδιοκτήτης ότι το ζώο ενδέχεται να παρουσιάσει το πρόβλημα και σε άλλα δόντια του. Η ακτινογράφηση διευκολύνει στον εντοπισμό πρώιμων αλλοιώσεων. Η μόνη θεραπεία είναι η εξαγωγή του προσβεβλημένου δοντιού. Ακόμη και όταν η διάγνωση των αλλοιώσεων είναι τυχαία, το δόντι πρέπει να εξάγεται.
Συμπερασματικά, για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της στοματικής κοιλότητας της γάτας απαιτείται ένα πλήρες ιστορικό του ασθενούς, εκτενής εξέταση της στοματικής κοιλότητας και ένας πλήρης διαγνωστικός έλεγχος που περιλαμβάνει ακτινογραφίες.
-Επιμέλεια άρθρου-
Αλεξάνδρα Δαραβίγκα
ΠΗΓΗ