Η συζήτηση γύρω από το αν είναι εφικτή η εκταφή των θυμάτων της τραγωδίας στα Τέμπη έχει ανοίξει έντονα τις τελευταίες ημέρες, προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις και ερωτήματα. Ο Επιστημονικός Σύνδεσμος Δικηγόρων «Οι Ποινικολόγοι» παρεμβαίνει με αναλυτικό δελτίο Τύπου, ξεκαθαρίζοντας ποιες είναι οι πραγματικές δικονομικές δυνατότητες και ποιο το πλαίσιο που ορίζει ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας.
Την τελευταία εβδομάδα έχουν δημιουργηθεί νομικά ερωτήματα αναφορικά με τη δυνατότητα εκταφής των θυμάτων των Τεμπών στο ισχύον δικονομικό πλαίσιο.
Με το παρόν επιδιώκουμε την ενημέρωση του κοινού για τις δικονομικές δυνατότητες, προκειμένου να αποφεύγονται πιθανά σενάρια παραπληροφόρησης.
Σύμφωνα με το άρθρο 251 ΚΠΔ:
«1. Ο ανακριτής και οι ανακριτικοί υπάλληλοι στους οποίους έχουν ανατεθεί ανακριτικές πράξεις κατά το άρθρο 249 παρ. 2 και 3 οφείλουν χωρίς χρονοτριβή να συγκεντρώνουν πληροφορίες για το έγκλημα και τους υπαιτίους του, να εξετάζουν μάρτυρες και κατηγορουμένους, να μεταβαίνουν επί τόπου για ενέργεια αυτοψίας, αφού πάρουν μαζί τους, αν υπάρχει ανάγκη, ιατροδικαστές ή άλλους πραγματογνώμονες, να διεξάγουν έρευνες, να καταλαμβάνουν πειστήρια και γενικά να ενεργούν οτιδήποτε είναι αναγκαίο για τη συλλογή και τη διατήρηση των αποδείξεων, καθώς και για την εξασφάλιση των ιχνών του εγκλήματος».
Στο άρθρο 201 ΚΠΔ ορίζεται η ανάλυση DNA ως μία ειδικότερη μορφή πραγματογνωμοσύνης και ανακριτικής πράξης για τη διαπίστωση. Ειδικότερα ορίζεται στην παρ. 1 ότι:«1. Όταν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι ένα πρόσωπο έχει τελέσει κακούργημα ή πλημμέλημα, που τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός (1) έτους, οι διωκτικές αρχές λαμβάνουν υποχρεωτικά γενετικό υλικό για ανάλυση του δεοξυριβονουκλεϊκού οξέος (Deoxyribonucleic Acid – DNA) προκειμένου να διαπιστωθεί η ταυτότητα του δράστη του εγκλήματος αυτού».
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με το άρθρο 309 ΚΠΔ:«εφόσον η υπόθεση ανήκει στην καθ’ ύλην αρμοδιότητα του μονομελούς ή τριμελούς εφετείου, μετά την περάτωση της ανάκρισης, η δικογραφία υποβάλλεται από τον εισαγγελέα πλημμελειοδικών στον εισαγγελέα εφετών, ο οποίος, αν κρίνει ότι προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις για την παραπομπή της υπόθεσης στο ακροατήριο και ότι δεν χρειάζεται να συμπληρωθεί η ανάκριση, προτείνει στον πρόεδρο εφετών να εισαχθεί η υπόθεση, μαζί με τα τυχόν ήσσονος βαρύτητας συναφή εγκλήματα, απευθείας στο ακροατήριο.
2. Από τη στιγμή που ο εισαγγελέας καταρτίσει σχετική πρόταση, πριν την υποβάλλει προς τον πρόεδρο εφετών, έχει υποχρέωση να ενημερώσει αμέσως τους διάδικους ή τους πληρεξουσίους δικηγόρους τους, με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που δηλώθηκε κατά την ανάκριση, και αν δεν έχει δηλωθεί, έστω τηλεφωνικά, προκειμένου να λάβουν αντίγραφο της και να ασκήσουν το δικαίωμα ακρόασης υποβάλλοντας υπόμνημα με τις απόψεις τους. To αντίγραφο της πρότασης αποστέλλεται στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που δηλώθηκε από τον ενδιαφερόμενο διάδικο. Στην περίπτωση αυτή, αφού παρέλθουν δέκα (10) ημέρες από την ειδοποίηση, η οποία αποδεικνύεται με βεβαίωση του αρμόδιου γραμματέα της εισαγγελίας, που επισυνάπτεται στη δικογραφία, και σε περίπτωση ηλεκτρονικής ειδοποίησης με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και με εκτύπωση του μηνύματος του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, η δικογραφία διαβιβάζεται στον πρόεδρο εφετών. H υποχρέωση για την τήρηση της ανωτέρω προθεσμίας δεν ισχύει αν συντρέχει, κατά την κρίση του εισαγγελέα, κίνδυνος άμεσης παραγραφής ή συμπλήρωσης των ανωτάτων ορίων προσωρινής κράτησης, οπότε η δικογραφία διαβιβάζεται στον πρόεδρο εφετών, μετά την παρέλευση σαράντα οκτώ (48) ωρών. Εφόσον ο πρόεδρος εφετών διατυπώσει σύμφωνη γνώμη, για την παραπομπή της υπόθεσης στο ακροατήριο, ο εισαγγελέας εφετών εκδίδει κλητήριο θέσπισμα, κατά του οποίου δεν επιτρέπεται προσφυγή».
Ο εισαγγελέας εφετών οφείλει να κρίνει ανεξάρτητα για το αν θα πρέπει να επιστραφεί η δικογραφία στον ανακριτή με δεύτερη παραγγελία και εφόσον προκύψουν νέα κρίσιμα στοιχεία. Η απόφαση για συμπληρωματική ανάκριση δεν είναι υποχρεωτική αλλά επαφίεται στην κρίση του εκάστοτε εισαγγελέα. Η δε απόρριψη αιτήματος πρέπει σε κάθε περίπτωση να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη και επιτρέπεται προσφυγή στο αρμόδιο Συμβούλιο Εφετών για επανεκτίμηση των αιτημάτων.
Επομένως, στην συγκεκριμένη περίπτωση η εκταφή των θυμάτων των Τεμπών είναι δυνατή κατόπιν επιστροφής της δικογραφίας στον εισαγγελέα εφετών από τον πρόεδρο εφετών, προκειμένου να συμπληρωθεί η ανάκριση και εφόσον κριθεί ότι από την πράξη αυτή είναι πιθανό να ανακαλυφθούν νέα αποδεικτικά στοιχεία. Είναι μία διαδικασία που γίνεται ταχύτατα σύμφωνα με το άρθρο 248 ΚΠΔ παρ. 5 εδ. Γ’:«Αν ο εισαγγελέας παραγγείλει ή το αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο διατάξει συμπληρωματική ανάκριση, ο ανακριτής οφείλει να την περατώσει μέσα σε τριάντα ημέρες, αφότου η δικογραφία περιήλθε σε αυτόν».
Εν κατακλείδι, από τα ανωτέρω συμπεραίνεται ότι είναι δυνατή η διενέργεια εκταφής και ανακριτικών πράξεων· το αν αυτό είναι προς την κατεύθυνση της ανακάλυψης της αλήθειας θα κριθεί κυριαρχικά από τις δικαστικές αρχές και μόνο, οι οποίες έχουν γνώση του δικογραφικού υλικού και των έως τώρα πράξεων.
